Cora |
Wysłany: Wto 12:58, 28 Mar 2006 Temat postu: Stanisław Lem [*][*][*][*][*][*][*][*][*][*][*][*][*][*][*] |
|
Stanisław Lem (ur. 12 września 1921 r. we Lwowie, zm. 27 marca 2006 r. w Krakowie) - polski pisarz, filozof, futurolog i satyryk. Znany głównie z utworów science-fiction. Jego książki zostały przetłumaczone na 41 języków i sprzedały się w ponad 27 milionach egzemplarzy. Jego twórczość ma ogromny wpływ zarówno na polską, jak i światową literaturę fantastyczno-naukową.
Syn zamożnego lwowskiego lekarza-laryngologa. Dzieciństwo i młodość spędził we Lwowie. Był uczniem II Gimnazjum im. Karola Szajnochy. W okupowanym przez wojska radzieckie Lwowie próbował dostać się na Politechnikę Lwowską, jednak mimo zdanego egzaminu nie został przyjęty ze względu na pochodzenie ze średniej burżuazji. Dzięki znajomościom ojca udało mu się rozpocząć studia medyczne na Lwowskim Uniwersytecie Medycznym.
Jego studia przerwała II wojna światowa. W czasie jej trwania pracował jako mechanik samochodowy i spawacz. Członek ruchu oporu. W 1944, po ponownym wkroczeniu do Lwowa Armii Czerwonej kontynuował studia. W 1946 wraz z całą rodziną repatriowany do Krakowa, gdzie podjął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ukończeniu studiów nie przystąpił do egzaminu końcowego, aby uniknąć służby jako lekarz wojskowy i otrzymał jedynie dyplom ukończenia studiów.
W latach 1947-1950 pracował jako młodszy asystent w Konwersatorium Naukoznawczym prowadzonym przez doktora Mieczysława Choynowskiego. W 1953 ożenił się z Barbarą Leśniak, zaś w 1968 urodził się jego syn - Tomasz. Zmarł 27 marca 2006 roku w szpitalu klinicznym Collegium Medicum UJ w Krakowie, mając 84 lat.
Debiutem literackim Lema były opowiadania i wiersze o tematyce okupacyjnej drukowane w 1946 na łamach "Odry", "Kuźnicy", "Żołnierza Polskiego" i "Tygodnika Powszechnego". Jako autor fantastyki debiutował opublikowanymi w "Tygodniku Powszechnym" opowiadaniami Obcy i Dzieje jednego odkrycia. W tym samym roku ukazała się drukowana w odcinkach w "Nowym Świecie Przygód" nowela Człowiek z Marsa. W latach 1946-1948 Lem współpracował z "Tygodnikiem Powszechnym", gdzie publikował wiersze i opowiadania. Jego pierwszą napisaną książką był Szpital przemienienia, który zaczął pisać w 1948 roku, jednakże doczekał się on wydania dopiero w 1955, zaś pierwszą opublikowaną książką Lema byli Astronauci (1951). Jego pierwsze utwory, których ostatnio autor raczej się wstydził (zakazał wznawiania), podporządkowane były w większości propagandowemu dydaktyzmowi socjalistycznemu.
Jego książki zostały przetłumaczone na 41 języków, a najczęściej przekładanym dziełem Lema jest powieść Solaris.
Większość z najbardziej znanych utworów Lema (Dzienniki gwiazdowe, Solaris, Powrót z gwiazd, "Summa Technologiae", Niezwyciężony, Cyberiada, Opowieści o pilocie Pirxie, Głos Pana, "Eden" i inne) powstała pod koniec lat 50. i w latach 60. XX wieku. Najczęściej spotykane w twórczości Lema z tego okresu tematy to niemożność porozumienia między ludźmi a naprawdę obcymi cywilizacjami oraz stechnicyzowana przyszłość ludzkości. Drugi z tematów obejmuje też idealne, utopijne społeczeństwa i problem ludzkiej egzystencji w świecie, gdzie niewiele pozostaje do zrobienia ze względu na rozwój technologiczny. Jego obce społeczności to między innymi roje mechanicznych much (w Niezwyciężonym) i Ocean (w Solaris). Problem społeczeństw utopijnych pojawiał się w Pokoju na Ziemi, Wizji lokalnej i, w mniejszym stopniu, w Cyberiadzie.
Napisał też książkę autobiograficzną - Wysoki Zamek, opisującą lwowskie dzieciństwo i młodość.
Lem został w 1973 honorowym członkiem Science Fiction Writers of America (Stowarzyszenia Amerykańskich Pisarzy Science Fiction). Honorowe członkostwo zostało mu jednak odebrane w 1976 po jego komentarzach na temat amerykańskiej pulpowej literatury science fiction. SFWA zaproponowało mu później zwykłe członkowstwo, którego nie przyjął.
Był rozważany jako kandydat do Nagrody Nobla, jednak nigdy jej nie otrzymał. Jak w 1983 roku pisał krytyk "Philadelphia Inquirer" "Jeżeli Lem nie otrzyma Nagrody Nobla przed końcem wieku, to tylko dlatego, że ktoś powiedział komisji, iż jest on pisarzem science fiction".
[*][*][*][*][*][*][*] |
|